.زنده ماندن در برف
گروههاى امداد و نجات در سراسر جهان براى آمادگى در برابر حوادث خاص و آموختن هنر زنده ماندن در شرایط سخت دوره هاى آموزشى ویژه اى مى بینند؛ این آموزش شامل هنر زنده ماندن در( کویر ؛ برف ؛ کوه ؛ دریا ؛ سیل ؛ آتش ؛ زیر آوار بعد از زلزله ) است. از آنجا که در چند روز گذشته موج سرما وارد ایران شده است، قسمتى از درسهاى تخصصى گروه نجات موج پیشرو که یکى از گروه هاى امداد و نجات ایران است را برای استفاده شما بر روی سایت می گذارم .
علیرضا سعیدی
این مقاله در زمان بارش برف سنگین در رشت توسط مهندس علیرضا سعیدی نوشته و در روزنامه ایران موخه ششم اسفند 1383 به چاپ رسیده است
هنر زنده ماندن در شرایط سخت برف و سرما
گروههاى امداد و نجات در سراسر جهان براى آمادگى در برابر حوادث خاص و آموختن هنر زنده ماندن در شرایط سخت دوره هاى آموزشى ویژه اى مى بینند؛ این آموزش شامل هنر زنده ماندن در( کویر ؛ برف ؛ کوه ؛ دریا ؛ سیل ؛ آتش ؛ زیر آوار بعد از زلزله ) است. از آنجا که در چند روز گذشته موج سرما وارد ایران شده است، قسمتى از درسهاى تخصصى گروه نجات موج پیشرو که یکى از گروه هاى امداد و نجات ایران است را برای استفاده شما بر روی سایت می گذارم
علیرضا سعیدی
چگونه براى رویارویى با سرما آماده شویم
براى آنکه بتوانید در سرماى شدید و یا محاصره برف جان خود و خانواده تان را نجات دهید، لازم است علاوه بر آشنایى با لوازم و تجهیزات اولیه فردى ، نحوه استفاده صحیح از امکانات و تجهیزاتى را که در اختیار دارید، بدانید. چند سال پیش در گردنه امامزاده هاشم یک ماشین سوارى در کولاک برف ، چند صد متر دور از پناهگاه مانده بود و اعضاى خانواده اى که در آن بودند بعد از چند ساعت یخ زده و فوت کرده بودند این درحالى بود که اگر مى دانستند سوزاندن هر لاستیک ماشین مى تواند علاوه بر گرماى لازم جهت زنده ماندنشان، یک علامت نجات بسیار خوب براى جانشان باشد ، اکنون آنان نیز در میان ما بودند.
پوشاک مناسب چه مشخصاتى باید داشته باشد
سرماى شدید و بادهاى سخت مى تواند ظرف چند دقیقه باعث یخ زدن قسمتهاى باز بدن شود. پس تمام بدن؛ دستها و پاها را بطور کامل بپوشانید. توجه کنید گرماى بدن از نقاط باز بدن به سرعت خارج شده و سرما نیز براحتى وارد مى شود پس بهتر است در اولین اقدام یقه و سر آستینها و پاچه هاى شلوار را با بند یا کش ببندید و پاچه هاى شلوارتان را درون پوتین یا جورابتان کنید.
اگر در حین فعالیت احساس گرما کردید، قبل از آنکه تعرق؛ شما را از زیر لباس خیس کند، بعضى از بندها همچون سر آستینها را باز کنید و اگر باز گرمتان بود، یک لباس کم کنید.
بهترین حالت براى حرکت در زمان بارش برف این است که پوشش رویى شما ضد باد باشد ( دقت نمایید ضد باد با ضد آب یکى نیست) پوشش هاى ضد باد با بافتى محکم مانع نفوذ برف مى شوند و ضمناً منفذ کافى براى تبخیر بدن دارند تا مانع خیس شدن لباسهاى زیر بر اثر تعرق بدن شوند.
بهترین حالت براى گرم ماندن بدن این است که زیر پوشش ضد باد خود لباسهاى ضخیم پشمى یا بافتنى که قابلیت عبور تعرق داشته باشند و بتواند عایق حرارتى مناسبى باشند، بپوشید.
فراموش نکنید که لباس پشمى آب را جذب نمى کند و حتى به هنگام مرطوب بودن نیز گرم است و فضاهاى بین بافت پشم؛ گرماى بدن را در خود ذخیره مى کند و به همین سبب در چنین مواقعى مطلوبترین لباس زیر در چنین مواقعى لباس زیر پشمى است. پوشش هاى پنبه اى مثل فتیله رطوبت را به خود مى کشد همیشه یادتان باشد؛ پنبه وقتى خیس است ۲۴۰ بار سریعتر حرارت را از دست مى دهد.اگر براى یک زمستان سرد برنامه ریزى مى کنید توجه داشته باشید کاپشنهایى که کلاه نیز دارند در اولویت هستند.
کلاه
فراموش نکنید کلاه ضد آب همانگونه که نمى گذارد آب وارد شود، امکان خروج رطوبت و تبخیر سطحى پوست شما را نیز اندک مى سازد. این یعنى اینکه در عرض چند ساعت سر شما غرق عرق خواهد شد و این خود آغاز سرماخوردگى و سرمازدگى است؛ کلاه هاى بافتنى بسیار مناسب بوده و براى برف ایده آل هستند.
یک کلاه خوب باید علاوه بر محافظت از سر شما از صورت و گردن شما نیز در برابر سرما حفاظت کند؛ لذا چنانچه کلاه شما داراى گردن گیر و پوشش گوش نیست مى بایست براى حفاظت گردن و صورت و گوشهایتان؛ براى خود نقاب بسازید. کافى ا ست لباس یا حد اقل پارچه اى را برداشته و در روى آن سه دایره براى چشمها و دهانتان سوراخ کنید سپس آن را بر سر کشیده و لبه هاى باقیماند را در تن پوش خود مخفى کنید سپس کلاه را بر سر بگذارید و یا به کمک هد بند پارچه اى یا بندى آنرا روى سر خود مهار کنید ! مطمئناً قیافه زیبایى نخواهد داشت اما شما را از یخ زدگى پوست که مى تواند موجب زخمهایى بسیار خطرناک شود محافظت مى کند. در زمانى که هیچ امکانى در اختیار ندارید یک جوراب زنانه نیز مى تواند به کار بیاید. در این حالت سعى کنید ابتدا سر و صورت خود را با
تکه هاى پارچه پوشانده ، سپس جوراب را بروى آن بکشید تا به عنوان پوشش ثانویه عمل کند. توجه داشته باشید کودکان را حتماً در زمان خواب با کلاه مناسب پوشش دهید تا گرماى بدنشان از دست نرود.
کفشها
فراموش نکنید یکى از نقاطى که در ارتباط مستقیم و مستمر با برف و خصوصاً سرما است، پاها هستند! اگر تصمیم دارید به مدت طولانى در برف راه بروید، حتماً باید براى کفشهاى خود برنامه داشته باشید ! پاها بر اثر رطوبت و سرما دچار یخ زدگى مى شوند بنابراین براى اینکه پاى شما دچار یخ زدگى شود بین برف تا پوست پاى خود با عایقهاى حرارتى و رطوبتى فاصله ایجاد کنید. براى این کار مى توانید از واکس یا گریس و درصورت عدم دسترسى به این دو از روغن حتى روغنهاى غذایى براى چرب کردن سطح پوشش کفش خود بهره ببرید این کار باعث مى شود که آب به درون کفش شما نفوذ نکند و براى عایق کردن کفش خود در برابر سرما؛ مى توانید از جورابهاى پشمى و نیز کاور کردن خود کفش با برزنت یا لباسهاى پشمى مازادى که ممکن است همراه خود و یا در منزل داشته باشید استفاده کنید.
فراموش نکنید بیش تر از آن که امکان نفوذ آب از سطوح کفش شما به داخل چکمه وجود داشته باشد ، برفهاى وارد شده از پاچه شلوار و لبه چکمه شماست که پایتان را براى سرما زدگى خیس خواهد کرد.
اگر در منزل خود و در یک برف سنگین گیر کرده اید و امکان خروج از منزل خود را ندارید؛ چه مى توانید بکنید ؟
در صورتى که آب و برق و گاز شما هنوز وصل است
براى باقى ماندن جریان گاز و نیز عدم قطع برق صرفه جویى کنید. تا همه از نعمت برق و گاز بهره مند شوند.
براى صرفه جویى توجه به چند نکته ضرورى است.
سعى کنید از یک شعله حرارتى چند استفاده همزمان ببرید. مثلاً یک چراغ روشنایى اضطرارى گاز شهرى هم روشنایى مورد نیاز شما را تامین خواهد کرد و هم گرماى لازم را؛ و البته در کاهش برق مصرفى شما نیز موثر است. ضمن آنکه به مسأله گاز گرفتگى توجه کنید!
یک علاء الدین و یا بخارى گازى در اتاق مى تواند ضمن گرما دهى ، نقش اجاق خوراک پزى را نیز برایتان ایفا کند.
براى قطع آب که ممکن است بر اثر یخ زدگى لوله ها هر لحظه اتفاق بیفتد آب ذخیره کنید؛ در اتاقهایى را که مورد استفاده قرار نمى دهید، همچون پذیرایى و یا اتاق خواب کودکانتان، را بسته و شوفاژ و بخارى آنها را ببندید تا با مصرف کمتر گاز از احتمال قطع گاز بخاطر افت فشار بکاهید !
درزهاى پنجره ها و دربها را بگیرید؛ براى این کار مى توانید ازنوارهاى پارچه اى و یا دستمال کاغذى استفاده کنید؛ تا جایى که مى توانید حجم فضاى مورد نیاز براى گرم کردن را در منزل خود کاهش دهید با این کار به راحتى مى توانید با مصرف حداقل سوخت آنرا به مدت بیشترى گرم نگه دارید.
مواد غذایى موجود در منزل را جهت نیاز چند روزه خانواده خود باز بینى نموده و در صورت کم بودن براى جیره بندى آن برنامه ریزى کنید.
جز در موارد اضطرارى از منزل خارج نشوید و دربها و پنجره ها را باز نکنید. با ایجاد کرسى براى خود از انرژى موجود در خانه حداکثر استفاده را کنید. هرگز از شعله هاى مستقیم لوازم گرما زا که فاقد لوله هستند استفاده نکنید. به یاد داشته باشید، گاز گرفتگى از خطرات اصلى در زمان محاصره در برف است. چرا که شما درزهاى خانه را بسته اید و اکسیژن موجود در منزل بسیار محدود است. روحیه خانواده را بالا نگه دارید. از حرفهاى مایوس کننده و پیش بینیهاى بد و ناگوار بپرهیزید.
اخبار را از رادیو و تلویزیون به طور مداوم پیگیرى کنید. در صورت امکان با بقیه اعضاى خانواده خود در نقاط دیگر شهر تماس گرفته و جویاى احوالشان باشید.
فراموش نکنید هر جبهه هواى سرد هر چقدر وسیع با توجه به آب و هواى کشورمان بیش از چند روز ماندگار نیست و حتماً بزودى تغییر خواهد کرد.
برف روبى سقفها را فراموش نکنید؛ برف؛ بار مرده زیادى دارد که مى تواند موجب فروریختن سقف گردد بنابراین حتماً به این نکته با دقت بیشترى برخورد کنید.
در صورتى که آب و برق و گاز شما قطع شده است
تمام لوازم مورد نیاز خود را به یک اتاق که کمترین پنجره ها را دارد یا فاقد پنجره است منتقل کنید! تمام پنجره هاى اتاق را به کمک پتو و میخ به صورتى بپوشانید که حداقل تبادل گرمایى را داشته باشد؛ دقت کنید یکى از بهترین عایقهاى حرارتى هوا است. کافى است بین پنجره و پتویى که بر روى آن نصب مى کنید مقدارى فاصله بگذارید و پتوى فوق را به دقت درز بندى کنید تا تبادل گرمایى نداشته باشد. تمام اعضاى خانواده را در همان اتاق نگه دارید و سعى کنید که روحیه کودکان را همواره بشاش و قوى نگه دارید.
معمولاً قطع برق در زمان ریزش برف آخرین خبر بد است؛ پس براى استفاده از بهینه از برق باید برنامه ریزى کرد؛ شاید هر گاه در خصوص برق صحبت از گرما مى شود اولین چیزى که به یاد ما مى افتد بخارى برقى است! هرچند بخارى برقى اولویت اول است اما گاه مى بینیم در نبود بخارى برقى باز هم مى توان با استفاده از برق؛ گرماى لازم را براى زنده ماندن ایجاد کرد؛ ساده ترین روش؛ ساختن کرسى است. یک یا چند لامپ دویست وات ساده مى تواند با استفاده از یک میز کوچک و چند پتو و لحاف که به دقت به هم دوخته شده اند (با نخ یا سنجاق قفلى ) تبدیل به یک کرسى مطمئن شود؛ حال اگر هیتر خوراک پزى در دسترس تان باشد که چه بهتر یک کرسى عالى خواهید داشت.
از چند شمع و یا یک گردسوز یا یک فانوس هم مى توان در ساختن کرسى بهره برد به شرطى که با آتش سوزى دردسر جدیدى براى خود ایجاد نکنید و یادتان باشد در هنر زنده ماندن در شرایط سخت حتى یک کبریت هم مى تواند سرنوشت ساز باشد !
در صورت یخ زدگى لوله ها و قطع آب باید ازروش آب کردن برف استفاده کنید اما توجه داشته باشید درصورتى که سرما خورده اید خوردن برف گرماى بدن شما را کاهش مى دهد و لرز خواهید کرد. یادتان باشد از خوردن تکه هاى قندیل یخ بپرهیزید آنها مى توانند بیشتر از هر چیز دیگرى به سیستم گوارشى شما صدمه بزنند.
در پایان یک تذکر بسیار مهم !!
دقت زیادى به خروج گازهاى سمى که بر اثرسوختهاى فسیلى از بخارى هایى که فاقد لوله بخارى هستند خارج مى شود داشته باشید تا خداى نکرده بر اثر گاز گرفتگى حادثه اى برایتان اتفاق نیفتد ! در حین ساختن کرسى به نکات ایمنى بیش از حد دقت کنید؛ تا خداى ناکرده آتش سوزى و یا سوختگى بر اثر تماس پاى کودکان با منبع گرما پیش نیاید.
توجه به گازهاى مسموم کننده بسیار مهم است. توجه داشته باشید یک پیک نیکى یا چراغ والور و یا علاءالدین یا حتى یک روشنایى با سوخت گاز یا نفت در صورت مسدود بودن تمام منافذ اتاق مى تواند براى شما بى نهایت خطرناک باشد. موضوع را جدى بگیرید !
در صورتى که درراه ودرون ماشین در برف گیرافتاده اید
همانند گروه هاى امداد و نجات در ماشینهاى خود یک گاز کوچک مسافرتى؛ کیسه خواب؛ پتوهاى پشم شیشه سبک و لوازم امداد و نجات جاده و مقدارى شکلات و خشکبارداشته باشید تا در زمان حادثه از آن استفاده کنید.
در صورت ماندن در بوران برف در جاده در اولین اقدام هر آنچه پوشاک در صندوق عقب ماشین دارید به داخل اتاق بیاورید. مطمئن باشید که به همه آنها نیاز پیدا خواهید کرد. در صورتى که کیسه خواب به همراه دارید آن را در داخل ماشین بر تن کنید؛ این کار کمک بسیار زیادى به زنده ماندن شما مى کند. ( از جورابهاى اضافى همراهتان مى توانید به جاى دستکش بهره ببرید).
در یک بوران یا سقوط بهمن؛ فراموش نکنید معمولاً در این حالت چند ماشین پشت سر هم در یک ترافیک قرار مى گیرند در اولین گام باید در صورتى که تعداد افراد ماشین شما کم هستند و یا به تنهایى سفر مى کنید سعى کنید تا با ماشینهاى دیگر یک گروه تشکیل دهید تا تعداد ماشینهاى روشن را کمتر کرده و بتوانید میزان بنزین موجود را براى مدت طولانى ترى ذخیره داشته باشید. به این منظور در یک ماشین جمع شده و ماشین هاى دیگر را هر نیم ساعت یکباربراى اطمینان به مدت چند دقیقه روشن کنید تا موتور گرم بماند !
در صورتى که سوخت ماشین شما به پایان رسید و نیروهاى امدادى هنوز به شما نرسیده اند مى توانید با آتش زدن لاستیک زاپاس ماشین؛ هم براى کمک؛ علامت دود ایجاد کنید هم تا زمانى که لاستیک مى سوزد از گرماى آن براى نجات جان خود استفاده کنید؛ توجه داشته باشید هر ماشین پنج لاستیک و صندلى قابل سوختن دارد و اگر هر کدام تنها یکساعت شما را گرم نگه دارد شما مى توانید پنج ساعت زنده بمانید ! پیشنهاد مى کنم اگر برایتان امکان داشت لاستیک را به قطعات کوچک تبدیل نموده و سپس اقدام به آتش زدن آن کنید؛ این کار موجب مى گردد تا با حرارتى قابل قبول مدت زمان بیشترى آتش داشته باشید.
آتش زدن یک لاستیک کار سختى است اگر روش کار را بلد نیستید؛ فراموش نکنید که براى آتش زدن لاستیک باید از یک واسطه؛ بهره ببرید این واسطه مى تواند تکه اى پارچه نفتى و یا مواد قابل اشتعال همچون روغن موتور باشد اما بهترین روش این است که از بنزین ماشین استفاده کنید؛ براى این کار کافیست شلنگ بنزین را از کاربراتور خارج نموده و استارت بزنید به اندازه کافى بنزین خواهید داشت ! توجه داشته باشید در صورتى که بنزین بر روى پوست شما بریزد خصوصاً در سرماى شدید مى تواند به مراتب بدتر از آب موجب یخ زدگى پوستتان شود. بنابراین در زمان برداشت بنزین دقت کنید به خودتان صدمه نزنید.
گاهى دیده مى شود افرادى در زمان بحران از گاز پیک نیکى یا والور براى گرم کردن داخل وسیله نقلیه استفاده مى کنند. این کار علاوه بر خطر آتش سوزى موجب ایجاد گازسمى و خفگى ناشى از آن نیز مى شود. اما اگر در وضعیتى خاص مجبور به انجام این روش براى گرم ساختن ماشین خود شدید ، توجه کنید که گردش هواى تازه را در داخل ماشین ثابت نگاه دارید.
یکى از روشهاى مطمئن ، استفاده از واشرهایى است که کف اتاق ماشینها براى شست و شو تعبیه شده است و به کف شور ماشین معروف است. کافى است زیرزیر پایه هاى صندلى جلو دنبال آن بگردید و سپس با پایین کشیدن بسیار کم پنجره این امکان را به وجود آورید که جریان هوا براى تأمین اکسیژن مورد نیاز شما با بالا آمدن از کف و خروج از پنجره ایجاد شود.
نکته دیگرى که هنگام محبوس شدن در ماشین با آن روبرو مى شویم، کاهش حرارت بخارى به تدریج است. براى کنترل دماى بخارى کافى است با بستن پنجره جلوى رادیاتور به کمک تکه اى مقوا یا پارچه یا پلاستیک کارى کنید که رادیاتور گرماى خود را از دست ندهد. دقت کنید که این روش ممکن است موجب جوش آوردن ماشین شود بنابراین به دقت آمپر آب را زیر نظر داشته باشید.
داشتن ترموستات؛ برف پاک کن؛ بخارى سالم؛ زنجیر چرخ و بنزین کافى براى مسافرت ایمن الزامى است. هرگز به امید پمپ بنزین میان راه با باک خالى وارد جاده نشوید.
استفاده از ضد یخ براى رادیاتور و افزودنیهایى همچون الکل درآب شیشه شور در دماى بسیار پایین مهم است. آب شیشه شور در سرماى زیاد یخ زده وامکان پاک نمودن آن به سختى میسر است و دید شما را بسیار کم مى کند.
در صورتى که ماشین شما درون برف فرو رفته است ، کافى است ابتدا برف جلوى چرخها را برداشته و با دنده سنگین به آرامى حرکت کنید.
در زمانى که بروى مسیر هاى لغزنده حرکت مى کنید هیچگاه به لاستیکهاى خود اعتماد نکنید و با سرعت مجاز حرکت کنید تا در صورت لزوم بتوانید به سرعت ماشین خود را متوقف کنید.
ودر پایان چند نکته
اگر در فضاى باز و بدون حفاظ صورت هستید، حتماً هر چند دقیقه براى جلوگیرى از صدمه دیدن پوست صورت خود آن را منقبض و منبسط کرده و مرتباً چین بیندازید و عضلات خود را تکان داده و دستها را باز و بسته کنید.
همواره مراقب تغییر رنگ پوست خود و همراهانتان باشید تغییر رنگ خصوصاً در صورت و گوشها و دستها اولین علائم یخ زدگى است. توجه داشته باشید که معمولاً تغییر رنگ پوست به رنگهاى سیاه؛ سرخ و یا نیلى است!!
در صورتى که با شخصى که دچار یخ زدگى شده است روبرو شدید دقت کنید که هرگز عضو یخ زده را با حرارت مستقیم گرم نکنید در مناطق سردسیر همچون کردستان کسى را که پاهایش سرما زده؛ در حالى که پاهایش را در لگنى از برف قرار مى دهند با مالش دادن درون خود برف گرم مى کنند تا یخ زدگى موجب سیاه شدن و احتمالاً قطع عضو نگردد.
نویسنده مهندس علیرضا سعیدی
دبیر جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران
موسس سایت علمی پژوهشی موج پیشرو
علیرضا سعیدی
این مقاله در زمان بارش برف سنگین در رشت توسط مهندس علیرضا سعیدی نوشته و در روزنامه ایران موخه ششم اسفند 1383 به چاپ رسیده است
هنر زنده ماندن در شرایط سخت برف و سرما
گروههاى امداد و نجات در سراسر جهان براى آمادگى در برابر حوادث خاص و آموختن هنر زنده ماندن در شرایط سخت دوره هاى آموزشى ویژه اى مى بینند؛ این آموزش شامل هنر زنده ماندن در( کویر ؛ برف ؛ کوه ؛ دریا ؛ سیل ؛ آتش ؛ زیر آوار بعد از زلزله ) است. از آنجا که در چند روز گذشته موج سرما وارد ایران شده است، قسمتى از درسهاى تخصصى گروه نجات موج پیشرو که یکى از گروه هاى امداد و نجات ایران است را برای استفاده شما بر روی سایت می گذارم
علیرضا سعیدی
چگونه براى رویارویى با سرما آماده شویم
براى آنکه بتوانید در سرماى شدید و یا محاصره برف جان خود و خانواده تان را نجات دهید، لازم است علاوه بر آشنایى با لوازم و تجهیزات اولیه فردى ، نحوه استفاده صحیح از امکانات و تجهیزاتى را که در اختیار دارید، بدانید. چند سال پیش در گردنه امامزاده هاشم یک ماشین سوارى در کولاک برف ، چند صد متر دور از پناهگاه مانده بود و اعضاى خانواده اى که در آن بودند بعد از چند ساعت یخ زده و فوت کرده بودند این درحالى بود که اگر مى دانستند سوزاندن هر لاستیک ماشین مى تواند علاوه بر گرماى لازم جهت زنده ماندنشان، یک علامت نجات بسیار خوب براى جانشان باشد ، اکنون آنان نیز در میان ما بودند.
پوشاک مناسب چه مشخصاتى باید داشته باشد
سرماى شدید و بادهاى سخت مى تواند ظرف چند دقیقه باعث یخ زدن قسمتهاى باز بدن شود. پس تمام بدن؛ دستها و پاها را بطور کامل بپوشانید. توجه کنید گرماى بدن از نقاط باز بدن به سرعت خارج شده و سرما نیز براحتى وارد مى شود پس بهتر است در اولین اقدام یقه و سر آستینها و پاچه هاى شلوار را با بند یا کش ببندید و پاچه هاى شلوارتان را درون پوتین یا جورابتان کنید.
اگر در حین فعالیت احساس گرما کردید، قبل از آنکه تعرق؛ شما را از زیر لباس خیس کند، بعضى از بندها همچون سر آستینها را باز کنید و اگر باز گرمتان بود، یک لباس کم کنید.
بهترین حالت براى حرکت در زمان بارش برف این است که پوشش رویى شما ضد باد باشد ( دقت نمایید ضد باد با ضد آب یکى نیست) پوشش هاى ضد باد با بافتى محکم مانع نفوذ برف مى شوند و ضمناً منفذ کافى براى تبخیر بدن دارند تا مانع خیس شدن لباسهاى زیر بر اثر تعرق بدن شوند.
بهترین حالت براى گرم ماندن بدن این است که زیر پوشش ضد باد خود لباسهاى ضخیم پشمى یا بافتنى که قابلیت عبور تعرق داشته باشند و بتواند عایق حرارتى مناسبى باشند، بپوشید.
فراموش نکنید که لباس پشمى آب را جذب نمى کند و حتى به هنگام مرطوب بودن نیز گرم است و فضاهاى بین بافت پشم؛ گرماى بدن را در خود ذخیره مى کند و به همین سبب در چنین مواقعى مطلوبترین لباس زیر در چنین مواقعى لباس زیر پشمى است. پوشش هاى پنبه اى مثل فتیله رطوبت را به خود مى کشد همیشه یادتان باشد؛ پنبه وقتى خیس است ۲۴۰ بار سریعتر حرارت را از دست مى دهد.اگر براى یک زمستان سرد برنامه ریزى مى کنید توجه داشته باشید کاپشنهایى که کلاه نیز دارند در اولویت هستند.
کلاه
فراموش نکنید کلاه ضد آب همانگونه که نمى گذارد آب وارد شود، امکان خروج رطوبت و تبخیر سطحى پوست شما را نیز اندک مى سازد. این یعنى اینکه در عرض چند ساعت سر شما غرق عرق خواهد شد و این خود آغاز سرماخوردگى و سرمازدگى است؛ کلاه هاى بافتنى بسیار مناسب بوده و براى برف ایده آل هستند.
یک کلاه خوب باید علاوه بر محافظت از سر شما از صورت و گردن شما نیز در برابر سرما حفاظت کند؛ لذا چنانچه کلاه شما داراى گردن گیر و پوشش گوش نیست مى بایست براى حفاظت گردن و صورت و گوشهایتان؛ براى خود نقاب بسازید. کافى ا ست لباس یا حد اقل پارچه اى را برداشته و در روى آن سه دایره براى چشمها و دهانتان سوراخ کنید سپس آن را بر سر کشیده و لبه هاى باقیماند را در تن پوش خود مخفى کنید سپس کلاه را بر سر بگذارید و یا به کمک هد بند پارچه اى یا بندى آنرا روى سر خود مهار کنید ! مطمئناً قیافه زیبایى نخواهد داشت اما شما را از یخ زدگى پوست که مى تواند موجب زخمهایى بسیار خطرناک شود محافظت مى کند. در زمانى که هیچ امکانى در اختیار ندارید یک جوراب زنانه نیز مى تواند به کار بیاید. در این حالت سعى کنید ابتدا سر و صورت خود را با
تکه هاى پارچه پوشانده ، سپس جوراب را بروى آن بکشید تا به عنوان پوشش ثانویه عمل کند. توجه داشته باشید کودکان را حتماً در زمان خواب با کلاه مناسب پوشش دهید تا گرماى بدنشان از دست نرود.
کفشها
فراموش نکنید یکى از نقاطى که در ارتباط مستقیم و مستمر با برف و خصوصاً سرما است، پاها هستند! اگر تصمیم دارید به مدت طولانى در برف راه بروید، حتماً باید براى کفشهاى خود برنامه داشته باشید ! پاها بر اثر رطوبت و سرما دچار یخ زدگى مى شوند بنابراین براى اینکه پاى شما دچار یخ زدگى شود بین برف تا پوست پاى خود با عایقهاى حرارتى و رطوبتى فاصله ایجاد کنید. براى این کار مى توانید از واکس یا گریس و درصورت عدم دسترسى به این دو از روغن حتى روغنهاى غذایى براى چرب کردن سطح پوشش کفش خود بهره ببرید این کار باعث مى شود که آب به درون کفش شما نفوذ نکند و براى عایق کردن کفش خود در برابر سرما؛ مى توانید از جورابهاى پشمى و نیز کاور کردن خود کفش با برزنت یا لباسهاى پشمى مازادى که ممکن است همراه خود و یا در منزل داشته باشید استفاده کنید.
فراموش نکنید بیش تر از آن که امکان نفوذ آب از سطوح کفش شما به داخل چکمه وجود داشته باشد ، برفهاى وارد شده از پاچه شلوار و لبه چکمه شماست که پایتان را براى سرما زدگى خیس خواهد کرد.
اگر در منزل خود و در یک برف سنگین گیر کرده اید و امکان خروج از منزل خود را ندارید؛ چه مى توانید بکنید ؟
در صورتى که آب و برق و گاز شما هنوز وصل است
براى باقى ماندن جریان گاز و نیز عدم قطع برق صرفه جویى کنید. تا همه از نعمت برق و گاز بهره مند شوند.
براى صرفه جویى توجه به چند نکته ضرورى است.
سعى کنید از یک شعله حرارتى چند استفاده همزمان ببرید. مثلاً یک چراغ روشنایى اضطرارى گاز شهرى هم روشنایى مورد نیاز شما را تامین خواهد کرد و هم گرماى لازم را؛ و البته در کاهش برق مصرفى شما نیز موثر است. ضمن آنکه به مسأله گاز گرفتگى توجه کنید!
یک علاء الدین و یا بخارى گازى در اتاق مى تواند ضمن گرما دهى ، نقش اجاق خوراک پزى را نیز برایتان ایفا کند.
براى قطع آب که ممکن است بر اثر یخ زدگى لوله ها هر لحظه اتفاق بیفتد آب ذخیره کنید؛ در اتاقهایى را که مورد استفاده قرار نمى دهید، همچون پذیرایى و یا اتاق خواب کودکانتان، را بسته و شوفاژ و بخارى آنها را ببندید تا با مصرف کمتر گاز از احتمال قطع گاز بخاطر افت فشار بکاهید !
درزهاى پنجره ها و دربها را بگیرید؛ براى این کار مى توانید ازنوارهاى پارچه اى و یا دستمال کاغذى استفاده کنید؛ تا جایى که مى توانید حجم فضاى مورد نیاز براى گرم کردن را در منزل خود کاهش دهید با این کار به راحتى مى توانید با مصرف حداقل سوخت آنرا به مدت بیشترى گرم نگه دارید.
مواد غذایى موجود در منزل را جهت نیاز چند روزه خانواده خود باز بینى نموده و در صورت کم بودن براى جیره بندى آن برنامه ریزى کنید.
جز در موارد اضطرارى از منزل خارج نشوید و دربها و پنجره ها را باز نکنید. با ایجاد کرسى براى خود از انرژى موجود در خانه حداکثر استفاده را کنید. هرگز از شعله هاى مستقیم لوازم گرما زا که فاقد لوله هستند استفاده نکنید. به یاد داشته باشید، گاز گرفتگى از خطرات اصلى در زمان محاصره در برف است. چرا که شما درزهاى خانه را بسته اید و اکسیژن موجود در منزل بسیار محدود است. روحیه خانواده را بالا نگه دارید. از حرفهاى مایوس کننده و پیش بینیهاى بد و ناگوار بپرهیزید.
اخبار را از رادیو و تلویزیون به طور مداوم پیگیرى کنید. در صورت امکان با بقیه اعضاى خانواده خود در نقاط دیگر شهر تماس گرفته و جویاى احوالشان باشید.
فراموش نکنید هر جبهه هواى سرد هر چقدر وسیع با توجه به آب و هواى کشورمان بیش از چند روز ماندگار نیست و حتماً بزودى تغییر خواهد کرد.
برف روبى سقفها را فراموش نکنید؛ برف؛ بار مرده زیادى دارد که مى تواند موجب فروریختن سقف گردد بنابراین حتماً به این نکته با دقت بیشترى برخورد کنید.
در صورتى که آب و برق و گاز شما قطع شده است
تمام لوازم مورد نیاز خود را به یک اتاق که کمترین پنجره ها را دارد یا فاقد پنجره است منتقل کنید! تمام پنجره هاى اتاق را به کمک پتو و میخ به صورتى بپوشانید که حداقل تبادل گرمایى را داشته باشد؛ دقت کنید یکى از بهترین عایقهاى حرارتى هوا است. کافى است بین پنجره و پتویى که بر روى آن نصب مى کنید مقدارى فاصله بگذارید و پتوى فوق را به دقت درز بندى کنید تا تبادل گرمایى نداشته باشد. تمام اعضاى خانواده را در همان اتاق نگه دارید و سعى کنید که روحیه کودکان را همواره بشاش و قوى نگه دارید.
معمولاً قطع برق در زمان ریزش برف آخرین خبر بد است؛ پس براى استفاده از بهینه از برق باید برنامه ریزى کرد؛ شاید هر گاه در خصوص برق صحبت از گرما مى شود اولین چیزى که به یاد ما مى افتد بخارى برقى است! هرچند بخارى برقى اولویت اول است اما گاه مى بینیم در نبود بخارى برقى باز هم مى توان با استفاده از برق؛ گرماى لازم را براى زنده ماندن ایجاد کرد؛ ساده ترین روش؛ ساختن کرسى است. یک یا چند لامپ دویست وات ساده مى تواند با استفاده از یک میز کوچک و چند پتو و لحاف که به دقت به هم دوخته شده اند (با نخ یا سنجاق قفلى ) تبدیل به یک کرسى مطمئن شود؛ حال اگر هیتر خوراک پزى در دسترس تان باشد که چه بهتر یک کرسى عالى خواهید داشت.
از چند شمع و یا یک گردسوز یا یک فانوس هم مى توان در ساختن کرسى بهره برد به شرطى که با آتش سوزى دردسر جدیدى براى خود ایجاد نکنید و یادتان باشد در هنر زنده ماندن در شرایط سخت حتى یک کبریت هم مى تواند سرنوشت ساز باشد !
در صورت یخ زدگى لوله ها و قطع آب باید ازروش آب کردن برف استفاده کنید اما توجه داشته باشید درصورتى که سرما خورده اید خوردن برف گرماى بدن شما را کاهش مى دهد و لرز خواهید کرد. یادتان باشد از خوردن تکه هاى قندیل یخ بپرهیزید آنها مى توانند بیشتر از هر چیز دیگرى به سیستم گوارشى شما صدمه بزنند.
در پایان یک تذکر بسیار مهم !!
دقت زیادى به خروج گازهاى سمى که بر اثرسوختهاى فسیلى از بخارى هایى که فاقد لوله بخارى هستند خارج مى شود داشته باشید تا خداى نکرده بر اثر گاز گرفتگى حادثه اى برایتان اتفاق نیفتد ! در حین ساختن کرسى به نکات ایمنى بیش از حد دقت کنید؛ تا خداى ناکرده آتش سوزى و یا سوختگى بر اثر تماس پاى کودکان با منبع گرما پیش نیاید.
توجه به گازهاى مسموم کننده بسیار مهم است. توجه داشته باشید یک پیک نیکى یا چراغ والور و یا علاءالدین یا حتى یک روشنایى با سوخت گاز یا نفت در صورت مسدود بودن تمام منافذ اتاق مى تواند براى شما بى نهایت خطرناک باشد. موضوع را جدى بگیرید !
در صورتى که درراه ودرون ماشین در برف گیرافتاده اید
همانند گروه هاى امداد و نجات در ماشینهاى خود یک گاز کوچک مسافرتى؛ کیسه خواب؛ پتوهاى پشم شیشه سبک و لوازم امداد و نجات جاده و مقدارى شکلات و خشکبارداشته باشید تا در زمان حادثه از آن استفاده کنید.
در صورت ماندن در بوران برف در جاده در اولین اقدام هر آنچه پوشاک در صندوق عقب ماشین دارید به داخل اتاق بیاورید. مطمئن باشید که به همه آنها نیاز پیدا خواهید کرد. در صورتى که کیسه خواب به همراه دارید آن را در داخل ماشین بر تن کنید؛ این کار کمک بسیار زیادى به زنده ماندن شما مى کند. ( از جورابهاى اضافى همراهتان مى توانید به جاى دستکش بهره ببرید).
در یک بوران یا سقوط بهمن؛ فراموش نکنید معمولاً در این حالت چند ماشین پشت سر هم در یک ترافیک قرار مى گیرند در اولین گام باید در صورتى که تعداد افراد ماشین شما کم هستند و یا به تنهایى سفر مى کنید سعى کنید تا با ماشینهاى دیگر یک گروه تشکیل دهید تا تعداد ماشینهاى روشن را کمتر کرده و بتوانید میزان بنزین موجود را براى مدت طولانى ترى ذخیره داشته باشید. به این منظور در یک ماشین جمع شده و ماشین هاى دیگر را هر نیم ساعت یکباربراى اطمینان به مدت چند دقیقه روشن کنید تا موتور گرم بماند !
در صورتى که سوخت ماشین شما به پایان رسید و نیروهاى امدادى هنوز به شما نرسیده اند مى توانید با آتش زدن لاستیک زاپاس ماشین؛ هم براى کمک؛ علامت دود ایجاد کنید هم تا زمانى که لاستیک مى سوزد از گرماى آن براى نجات جان خود استفاده کنید؛ توجه داشته باشید هر ماشین پنج لاستیک و صندلى قابل سوختن دارد و اگر هر کدام تنها یکساعت شما را گرم نگه دارد شما مى توانید پنج ساعت زنده بمانید ! پیشنهاد مى کنم اگر برایتان امکان داشت لاستیک را به قطعات کوچک تبدیل نموده و سپس اقدام به آتش زدن آن کنید؛ این کار موجب مى گردد تا با حرارتى قابل قبول مدت زمان بیشترى آتش داشته باشید.
آتش زدن یک لاستیک کار سختى است اگر روش کار را بلد نیستید؛ فراموش نکنید که براى آتش زدن لاستیک باید از یک واسطه؛ بهره ببرید این واسطه مى تواند تکه اى پارچه نفتى و یا مواد قابل اشتعال همچون روغن موتور باشد اما بهترین روش این است که از بنزین ماشین استفاده کنید؛ براى این کار کافیست شلنگ بنزین را از کاربراتور خارج نموده و استارت بزنید به اندازه کافى بنزین خواهید داشت ! توجه داشته باشید در صورتى که بنزین بر روى پوست شما بریزد خصوصاً در سرماى شدید مى تواند به مراتب بدتر از آب موجب یخ زدگى پوستتان شود. بنابراین در زمان برداشت بنزین دقت کنید به خودتان صدمه نزنید.
گاهى دیده مى شود افرادى در زمان بحران از گاز پیک نیکى یا والور براى گرم کردن داخل وسیله نقلیه استفاده مى کنند. این کار علاوه بر خطر آتش سوزى موجب ایجاد گازسمى و خفگى ناشى از آن نیز مى شود. اما اگر در وضعیتى خاص مجبور به انجام این روش براى گرم ساختن ماشین خود شدید ، توجه کنید که گردش هواى تازه را در داخل ماشین ثابت نگاه دارید.
یکى از روشهاى مطمئن ، استفاده از واشرهایى است که کف اتاق ماشینها براى شست و شو تعبیه شده است و به کف شور ماشین معروف است. کافى است زیرزیر پایه هاى صندلى جلو دنبال آن بگردید و سپس با پایین کشیدن بسیار کم پنجره این امکان را به وجود آورید که جریان هوا براى تأمین اکسیژن مورد نیاز شما با بالا آمدن از کف و خروج از پنجره ایجاد شود.
نکته دیگرى که هنگام محبوس شدن در ماشین با آن روبرو مى شویم، کاهش حرارت بخارى به تدریج است. براى کنترل دماى بخارى کافى است با بستن پنجره جلوى رادیاتور به کمک تکه اى مقوا یا پارچه یا پلاستیک کارى کنید که رادیاتور گرماى خود را از دست ندهد. دقت کنید که این روش ممکن است موجب جوش آوردن ماشین شود بنابراین به دقت آمپر آب را زیر نظر داشته باشید.
داشتن ترموستات؛ برف پاک کن؛ بخارى سالم؛ زنجیر چرخ و بنزین کافى براى مسافرت ایمن الزامى است. هرگز به امید پمپ بنزین میان راه با باک خالى وارد جاده نشوید.
استفاده از ضد یخ براى رادیاتور و افزودنیهایى همچون الکل درآب شیشه شور در دماى بسیار پایین مهم است. آب شیشه شور در سرماى زیاد یخ زده وامکان پاک نمودن آن به سختى میسر است و دید شما را بسیار کم مى کند.
در صورتى که ماشین شما درون برف فرو رفته است ، کافى است ابتدا برف جلوى چرخها را برداشته و با دنده سنگین به آرامى حرکت کنید.
در زمانى که بروى مسیر هاى لغزنده حرکت مى کنید هیچگاه به لاستیکهاى خود اعتماد نکنید و با سرعت مجاز حرکت کنید تا در صورت لزوم بتوانید به سرعت ماشین خود را متوقف کنید.
ودر پایان چند نکته
اگر در فضاى باز و بدون حفاظ صورت هستید، حتماً هر چند دقیقه براى جلوگیرى از صدمه دیدن پوست صورت خود آن را منقبض و منبسط کرده و مرتباً چین بیندازید و عضلات خود را تکان داده و دستها را باز و بسته کنید.
همواره مراقب تغییر رنگ پوست خود و همراهانتان باشید تغییر رنگ خصوصاً در صورت و گوشها و دستها اولین علائم یخ زدگى است. توجه داشته باشید که معمولاً تغییر رنگ پوست به رنگهاى سیاه؛ سرخ و یا نیلى است!!
در صورتى که با شخصى که دچار یخ زدگى شده است روبرو شدید دقت کنید که هرگز عضو یخ زده را با حرارت مستقیم گرم نکنید در مناطق سردسیر همچون کردستان کسى را که پاهایش سرما زده؛ در حالى که پاهایش را در لگنى از برف قرار مى دهند با مالش دادن درون خود برف گرم مى کنند تا یخ زدگى موجب سیاه شدن و احتمالاً قطع عضو نگردد.
نویسنده مهندس علیرضا سعیدی
دبیر جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران
موسس سایت علمی پژوهشی موج پیشرو
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد