شهادت حضرت فاطمه (س) تسلیت باد
فاطمه زهرا (س) مشکوه نور خدا، دخت خاتم الانبیاء، همسر سیدالوصاء، مادر ائمه هدی است. او از زنان ممتاز عصر خویش بود پدر و مادرش از اصیل‌ترین و نجیب‌ترین طایفه قریش بود. زهرا (س) نمونه زنی اندیشمند، والا، باتقوا و آگاه در یک کلمه مسلمان بود. ولادت او در روز جمعه 20 جمادی الآخر و به روایتی جمادی الثانی به سال پنجم بعثت به نقل «کافی» اتفاق افتاده است. (در مکه مکرمه در خانه حضرت خدیجه)
چون هنگام تولد فاطمه (س) نزدیک شد رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم به خدیجه گفت: ای خدیجه، اینک جبرئیل پیام آورده که فرزندتان دختر است و نهالی پاک و فرخنده و حق تعالی نسل مرا از این دختر مقدر فرمود و امامان و پیشوایان امت اسلام و خلفا خداوند در روی زمین همه از ذریه او مقرر شده‌اند.
فاطمه (س) در مدت کوتاه زندگی خود بعنوان یک مادر و یک بانو در خانه علی علیه‌السلام زندگی کرد. بزرگترین درس عملی را به مادران و بانوان جهان در راه تربیت فرزند و خانه‌داری و شوهرداری داد.
افسوس و هزاران افسوس که در اثر مصیبتهای وارده و اوضاع و احوال رقت‌باری که پیش آمد این چراغ فروزان هدایت در اوان فروغ و طلوع خود خاموش گردید، و آن صدمات و لطمات بر پیکرش وارد شد و مقدمات شهادت و رحلت او در سنین جوانی فراهم گردید و جامعه اسلام و مسلمانان و بخصوص بانوان در آن وقتی که احتیاج شدیدی به چنین رهبران و معلمانی داشتند از تعلیمات او محروم شدند. اما بازهم با همین عمر اندک و همان ده سالی که در خانه علی علیه‌السلام به سر برد به نحوی رفتار کرد که توانست بانوی نمونه برای تمام بانوان جهان باشد و همسری نمونه برای امیرمومنان علیه‌السلام .
نگاهی به دوران کوتاه زندگی فاطمه (س)
سخن برسر فاطمه است انسانی که شایسته و بایسته از زندگی مبارکش سخن نرفته است، مگر به بهانه‌هایی از این دست که ما داریم، عبور از ایام تلخ شهادتش و مروری کوتاه بر فرازهای بی‌فرود زندگانیش و سیره عملی او در خانه و جامعه.
فاطمه (س) گرچه عمر کوتاهی دارد (به روایتی در سن هجده سالگی به شهادت میرسد و به روایتی در بیست و هشت سالگی) اما در همین عمر کوتاه در دو نقشی اساسی دختر بودن و مادر بودن به بهترین وجه ممکن با ایفای وظیفه‌اش می‌پردازد. (شهادت ایشان در 3 جمادی الثانی سال 11 هجری به علت صدمات وارده توسط قنفذ صورت گرفت و محل دفن مدینه)
از منظر فرزندی رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم
از این منظر، فاطمه علی رغم ضعف بنیه، همواره یار و یاور و مددکار پدر خویش است تا آنجا که پیامبر او را «ام ابیها» می نامد. اگر قبول کنیم که زهرا (س) پنج سال پیش از بعثت متولد شده است، به خاطر همین یاری و پرستاری از پدر است که تا سن هفده سالگی به خانه شوهر نمی‌رود، او نمی‌خواهد پدرش را تنهابگذارد. زیرا الویت حضور در کنار پدر و تسلای خاطر او در زمان رسالت آن حضرت را به خوبی درک کرده است. در این شرایط فاطمه (س) احساسات خود را نادیده گرفته فداکارانه نقش مادری پدر را علاوه بر دختری او می پذیرد و ایفا می کند، او می داند تا آنجا که ممکن است باید در خانه پدر پیامبرش بماند و به ایشان آرامش هدیه کند.
حضرت فاطمه (س) روزی می شنود که دشمنان کینه جوی، شکمبه شتری را بر سر پدرش افکنده و لباس او را آلوده ساخته اند. دوان دوان خود را به پدر می رساند و جامه اش را پاک می کند. فاطمه (س) همواره یار و مددکار پدرش در سخت ترین لحظات زندگی آن بزرگوار بوده است. در تبعیدگاه مخوف شعب ابی طالب و در سخترین شرایط یار و همراه پدر است. او نه تنها به خود اجازه شکوه نمی دهد که الگوی صبر و مقاومت است و آنگاه نیز دو واقعه جانگذار رحلت ابوطالب و خدیجه پیش می آید.
پیامبر بیش از پیش تنها می شود و مسئولیت فاطمه نوجوان بیشتر از گذشته دشوار و سخت، اما او استوار و سربلند می ایستد چرا که باید بزرگترین بانوی اسلام و الگوی زنان تاریخ باشد!
از پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله وسلم سوال شد آیا فاطمه سرور زنان این جهان است؟ فرمود: مریم دختر عمران، سرور زنان این جهان است. دخترم فاطمه سرور زنان تمام عالم، از اولین و آخرین خواهد بود.
مادر بودن و تعلیم و تربیت فاطمه (س):
فاطمه (س) تنها زن معصومی است که بعنوان حجت و اسوه برای مردم معرفی شده است. امام حسن عسگری علیه‌السلام درباره این بانوی نمونه اسلام می فرماید: «ما حجت خدا هستیم و فاطمه حجت خدا برماست.»
خانه علی علیه‌السلام و فاطمه (س) یک خانه عبادت است و معرفت و عشق و صفا. علی علیه‌السلام نمونه یک مرد کامل اسلامی و زهرا (س) نمونه یک بانوی کامل اسلامی است. در این خانه بحر امامت علی علیه‌السلام در کنار بحر عصمت فاطمه (س) قرار می گیرد و برزخی در آن میان، حدود یک زن و مرد مسلمان را نشان می دهد.
از مجموع روایاتی که در حالات فاطمه (س) وارده شده چنین استنباط می شود که آن حضرت همیشه کار خانه را بر کار خارج از آن مقدم می دانست و تا می توانست از خانه بیرون نمی رفت و بلکه خرسند بود و دوست داشت حتی المقدور محیط بیرون را نبیند و بامردان تماس نداشته باشد. (مصداق، جمله فاطمه (س) که بهترین زنان آنهایی هستند که هیچ مردی انها را نبیند و هیچ زنی نیز مردان را نبیند.)
در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمود: میان علی علیه‌السلام و فاطمه درباره تقسیم کارها بحث شد و برای حل این مشکل به نزد رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم رفتند و پیغمبر صلی‌الله علیه و آله وسلم اینگونه تقسیم کرد که هر کاری مربوط به داخل خانه است به عهده فاطمه (س) و کارهای خارج از خانه بعهده علی علیه‌السلام می باشد، فاطمه (س) بقدری از این تقسیم خوشحال شد که گفت: جز خدا کسی نمی داند تا چه اندازه من از این تقسیم خوشحال شدم که پدرم رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم کار مردان (یا کاری را که موجب تماس با مردان است) از عهده من برداشت. (2)
فاطمه (س) مادر حسنین علیه‌السلام و زینب و ام کلثوم است و آنها را در دامن خود تربیت کرده است. علی علیه‌السلام مرد کار و تلاش و مبارزه است، او مجال راحت ندارد که نشستن در خانه را بهانه استراحت سازد و از این رهگذر در پرورش کودکان خود مجدانه بکوشد، اما خیالش راحت است چرا که در خانه اش فاطمه (س) مادری می کند. آنهم چگونه مادری ، مادری که حسن‌اش را به نیکوترین وجه مرد صلح و صفا و سربلندی و صداقت و حسین‌اش را به عالی ترین شکل اهل عشق و خداپرستی و ظلم ستیزی و عدالت خواهی می پروراند و از زینت و ام کلثوم زنان مردساز و بزرگوار و ایثارگر و شجاع و فریادرس و فریادگر و صبور و بردبار می سازد.
فاطمه (س) نقشهای مادری و همسری را به بهترین وجه انجام داد و الگو ای شد برای تمام زنان جهان، همسری مدیر و مدبر و در سخت‌ترین شرایط زندگی خود در کنار و همراه علی علیه‌السلام است. زمانی که پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم از علی علیه‌السلام پرسیدند: زهرا را چگونه یافتی؟ پاسخ داد: بهترین کمک و یاور در راه اطاعت الهی.
علی علیه‌السلام و زهرا (س) آرامش را در کنار هم می جستند. به راستی اگر علی علیه‌السلام نبود، همسری در شأن فاطمه (س) یافت نمی شد این زن و شوهر فقیرند، ولی فقرشان اختیاری است نه اضطراری، زیرا تنها درآمد سالانه شان ازفدک بیش از 80 هزار دینار بود. اما تمام آن را در راه مردم صرف می کردند نه زندگی شخصی خودشان.
علی علیه‌السلام به وجود فاطمه (س) فخر می کرد و می فرمود: من به فاطمه (س) افتخار می کنم و به پدرش رسول خدا که فاطمه را به همسری من و مادر فرزندان من درآورده است.
روزی پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم به خانه فاطمه وارد شد. دید علی علیه‌السلام و فاطمه (س) سرگرم آسیاب کردن جو یا گندم هستند. خطاب به آنها فرمود: کدام خسته ترید؟ برخیزید من به جای شما آسیاب کنم. علی علیه‌السلام عرض کرد: فاطمه (س) از من خسته تر است. پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم فرمود: دخترم برخیز، آن گاه خود به جای او نشست و با علی علیه‌السلام سرگرم آسیاب کردن شد. (3)
دفاع حضرت فاطمه (س) از وجود مبارک امیرالمومنین علیه‌السلام دفاع از حریم ولایت بود که مهمترین رسالت خود را نشان دادند و نه تنها دفاع از همسر نبود، بلکه دفاع از شیعه و پیروی از رهبر و مقتدای خویش بود.
آری حضرت زهرا (س) وظیفه اش چنین ایجاب می کرد که از حریم ولایت دفاع کند، گرچه به کشتن و از دست دادن جان او انجامد.
مادری نمونه:
یک روز بلال دیرتر از وقت معمول به نماز صبح حاضر شد. رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم علت را جویا شد، عرض کرد: وقتی به مسجدی آمدم از منزل فاطمه عبور کردم دیدم مشغول آسیاب کردن است و بچه اش هم گریه می کند، عرض کردم: ای دختر پیامبر، یکی از کارهایت را به من واگذار تا شما را کمک کنم. فرمود: بچه‌داری از من بهتر ساخته است، اگر میل داری در آسیاب کردن کمک کن. من آسیاب را برعهده گرفتم، از این جهت دیرتر به مسجد آمدم. پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم فرود: به فاطمه (س) مهربانی کردی، خدا به حق به تو مهربانی خواهد کرد. در روایات آمده است که حضرت فاطمه(س) با فرزندانش بازی می کرد. در یکی از بازیها امام حسن علیه‌السلام را به هوا می انداخت بغل می کرد در آغوش می فشرد و غرق بوسه اش می کرد و برایش شعر می خواند.
عبادت و بندگی فاطمه (س)
از رسول خدا نقل شده : دخترم فاطمه در محراب عبادت می ایستد، در حالی که هفتاد هزار فرشته مقرب به وی سلام می کنند، و همانطور که فرشتگان مریم را مورد خطاب قرار می دادند او را نیز مورد خطاب قرار داده و می گویند: «ان الله اصطفاک و طهرک و اصطفاک علی نساء العالمین.» (5) همانا خداوند تو را برگزیده و پاکیزه گردانید و در میان زنان جهان تو را برتری داد. (6) سیده النساء بودن آن حضرت چنان مشهور و معروف بود که هیچ مسلمانی توانایی انکار آن را نداشت، از این رو امامان معصوم علیه‌السلام و پیروان آنها، در موارد گوناگون از این موضوع بهره می جستند و از آن برای اثبات حقانیت اهل بیت علیه‌السلام استفاده می کردند و مخالفان هم توانایی انکار آنرا نداشتند. «تمام حرکات و سکنات حضرت فاطمه (س) در محضر خداوند عبادت بوده است، او در سراسر عصر پربرکت خود جز آنچه پسندیده خدا بود انجام نداد و جز آنچه زمانی حق بود نگفت، یکی از گنجینه های ولایت. مصحف حضرت فاطمه (س) است که از جمله فضایل و امتیازات خاص ایشان به شمار می رود. مصحف از جمع صحیفه به معنای نوشته شده آمده است مصحف کتابی عظیم است که شامل اخبار و اطلاعاتی از آینده و جهان تا روز قیامت می باشد. از امام صادق علیه‌السلام پرسیدند که مصحف چیست؟ فرمودند: «مصحف کتابی است که بواسطه پیک وحی (جبرائیل) به فاطمه داده می شد و حضرت امیر علیه‌السلام آن را نوشته محتوایش در مورد اخبار غیبی و سرنوشت فرزندان فاطمه است و اتفاقاتی که پادشاهان و امرا در دنیا انجام می دهند. این کتاب از نظر حجم، 3 برابر قرآن است ولی چیزی درباره قرآن و یا احکام حلال و حرام ندارد، بلکه آینده تاریخ را تا روز رستاخیز ترسیم کرده است.» ابوبصیر از امام صادق علیه‌السلام در مورد مصحف حضرت فاطمه سوال نمود، آن حضرت در جواب او فرمودند: مصحف فاطمه (س) سه برابر قرآن موجود است ولکن در یک حرف نیز مشابهت ندارد.
در مصحف فاطمه (س) چیزی از حلال و حرام نیست؛ ولی حوادث و اتفاقات روزگار در آن آمده است. (8) و این مصحف بعد از رحلت رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله وسلم بوده است. از امام صادق علیه‌السلام روایت شده است که می فرمایند: در مصحف فاطمه چیزی از آیات قرآن نیست؛ زیرا آن مصحفی است که بعد از فوت پدرش به او داده شده است. (9)
عبادت زهرا (س) تنها مختص به خود نبود، بلکه آموزش و بندگی او شامل خانواده اش می شد. در روایتی امیرمومنان علی علیه‌السلام فرمودند: شب قدر را در دهه آخر ماه مبارک رمضان بجویید. چون دهه آخر ماه رمضان فرا می رسید، پیامبر بستر را نمی‌گسترد و کمر همت را برای عبادت می بست و چون شب بیست و سوم فرا می رسید، خانواده اش را بیدار می کرد و (هرگاه خوابش می گرفت) به صورتشان آب می پاشید و زهرا (س) در این شب نمی گذاشت هیچ یک از افراد خانواده اش به خواب روند و آنان را با خوراندن غذای کمتر برای این شب زنده داری آماده می کرد.
تشویق به دانش آموزی
امام حسن مجتبی علیه‌السلام هفت ساله بود که در جلسات رسول خدا شرکت می جست و آنچه را از وحی بیان می کرد به خاطر می‌سپرد آنگاه به حضور مادر می آمد و آنچه را به خاطر سپرده بود برای مادر بازگو می نمود. چون امیرالمومنین علیه‌السلام به خانه می آمد می دید فاطمه از آنچه امروز به پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم وحی شده است و آن را در مسجد بازگفته است باخبر است. شگفت زده می پرسید: از کجا این مطلب را می دانستی، با اینکه در جلسات رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم حضور نداشتی؟ فاطمه زهرا (س) می فرمود: حسن برایم نقل می کند.
آماده سازی برای جهاد
آن گاه که همه راههای مبارزه را بروی فاطمه (س) بستند او با مبارزه منفی با اظهار ناراحتی از وضعیت موجود به بهترین وجه پرده تزویر حکومت غاصبانه را درید و نارضایتی خاندان پیامبر را بارها اعلام نمود. در این مبارزه نیز کودکان خود را به همراه می برد.
فاطمه (س) برای اعتراض به غضب فدک، این ارث خانوادگی و به حق خود، و آشکار ساختن چهره سلطه غاصبانه حکومت به مسجد رفت و با خطبه ای شگفت به دفاع از حق خویشتن و حق ولایت پرداخت، آنگونه که همه حاضران را به گریه واداشت. و عجب اینکه دختر خود زینب را به همراه برد و آن هنگام خطبه را به تمام و کمال بر آیندگان ضبط کرده و نقل فرمود.
نتیجه:
سخن گفتن از فضایل، تربیت و ... که در سیره معصومین علیه‌السلام می توان شناخت و از آنها بعنوان الگو پیروی کرد، هرچند ما را به راه و روش زندگی آن عزیزان آشنا می‌کند، ولی سخت است و دشوار برای کسانیکه بخواهند همانند آن بزرگواران زندگی کنند. براستی که هرکس زهرای اطهر (س) را بشناسد، شب قدر را شناخته است. و به فرموده قرآن حکیم: همانا کوثر را به تو اعطا کرده ایم پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن. سوره مبارکه کوثر/12
رسول گرامی اسلام می فرمایند: محبت فاطمه (س) درصدمورد پرمخاطره سود می بخشد که آسانترین آنها دم مرگ، قبر، محشر، صراط و به هنگام حساب و کتاب است.
امیرالمومنین علی علیه‌السلام نیز می فرمایند: خدای عز و جل غضب می کند به غضب فاطمه و خشنود می شود به خشنودی فاطمه. در کلامی حضرت می فرمایند: وقتی به خانه آمدم و به زهرا نگاه می کردم تمام رنج و اندوهم برطرف می شد. (10)
حضرت زهرا (س) الگوای مناسب است برای تمام زنان و حضرت علی علیه‌السلام نیز الگویی برای مردان نگاهی به زندگانی ائمه علیه‌السلام بیانگر سلوک رفتار آن ها در زندگانی خود و جامعه می باشد.
فاطمه (س) در مدت کمی که در خانه علی علیه‌السلام زندگی کرد، دقیقه ای از این جهاد مقدس را از همسرداری غفلت نکرد، و وقتی این مطلب را در نظر بگیریم که زندگی زناشویی فاطمه که توام با بچه داری هم بود با سخت‌ترین دوران تاریخ اسلام و مسلمین شروع شد به عظمت زهرای مرضیه (س) و جهادی که در این راه انجام داد بخوبی پی خواهیم برد.
اسلام تازه به مدینه آمده بود و خاندان پیغمبر صلی‌الله علیه و آله وسلم از جمله علی علیه‌السلام و فاطمه (س) از جمله زنان و مردان مهاجری بودند که از مکه به مدینه هجرت کرده و خانه و ملک و کسب و کار معینی نداشتن که از طریق آن امرار معاش کنند و آسایش و امنیتی نیز نداشتند. و برای مبارزه با شرک و بت پرستی و پایه گذاری مرام توحید ناچار بودند هرروز به سویی بروند و با دشمنان سرسختی که از هرسو مسلمانان را احاطه کرده و می خواستند، این ندای مقدس را خاموش کنند بجنگند. مجاهد و سپهسالار جبهه ها علی علیه‌السلام بود و بانوی خانه و همسر نمونه زهرا (س). حضرت شان و مقام خود و خاندان خود را از قرآن گرفته و دستور و وحی خداوند، سوره کوثر و همینطور آیات سوره هل اتی ...
خود فاطمه (س) خود را چنین معرفی می نماید: هان ای مردم. من فاطمه ام، پدرم محمد است، در آغاز و فرجام سخنانم می گویم. هرگز سخن ناراست نگویم و هرگز راه خطا نپویم.
و در پایان این مقاله و سخن و نوشتار را با حدیثی از خود حضرت زهرای اطهر (س) به پایان می رسانیم.
«من اصعد الی الله عزوجل خالص عباده اهبط الله له افضل مصلحته.» هرکس عبادت پاک و خالص خود را به مقام رفیع خداوند فرستد، خداوند هم عالیترین مصلحت را برای او نازل خواهد نمود. (11)
پاورقی:
1- فرازهایی از زندگانی حضرت فاطمه زهرا و زینب کبری، حجه الاسلام سیدهاشم رسولی محلاتی.
2- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 43، ص 81
3- همان. ص 5
4- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 43، ص 286
5- سوره آل عمران/42
6- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 43، ص 24، حدیث
7- نگاهی به زندگانی حضرت زهرا، محمدمهدی اشتهاردی
8- تحلیل سیره فاطمه زهرا (س)، علی اکبر بابازاده
9- اصول کافی، ج 1، ص 239
10- نقل از مناقب خوارزمی، ص 256
11- فاطمه الزهرا، ص
مقاله:اعظم ترکی
مأخذ:سامانه اینترنتی سازمان تبلیغات اسلامی
چون هنگام تولد فاطمه (س) نزدیک شد رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم به خدیجه گفت: ای خدیجه، اینک جبرئیل پیام آورده که فرزندتان دختر است و نهالی پاک و فرخنده و حق تعالی نسل مرا از این دختر مقدر فرمود و امامان و پیشوایان امت اسلام و خلفا خداوند در روی زمین همه از ذریه او مقرر شده‌اند.
فاطمه (س) در مدت کوتاه زندگی خود بعنوان یک مادر و یک بانو در خانه علی علیه‌السلام زندگی کرد. بزرگترین درس عملی را به مادران و بانوان جهان در راه تربیت فرزند و خانه‌داری و شوهرداری داد.
افسوس و هزاران افسوس که در اثر مصیبتهای وارده و اوضاع و احوال رقت‌باری که پیش آمد این چراغ فروزان هدایت در اوان فروغ و طلوع خود خاموش گردید، و آن صدمات و لطمات بر پیکرش وارد شد و مقدمات شهادت و رحلت او در سنین جوانی فراهم گردید و جامعه اسلام و مسلمانان و بخصوص بانوان در آن وقتی که احتیاج شدیدی به چنین رهبران و معلمانی داشتند از تعلیمات او محروم شدند. اما بازهم با همین عمر اندک و همان ده سالی که در خانه علی علیه‌السلام به سر برد به نحوی رفتار کرد که توانست بانوی نمونه برای تمام بانوان جهان باشد و همسری نمونه برای امیرمومنان علیه‌السلام .
نگاهی به دوران کوتاه زندگی فاطمه (س)
سخن برسر فاطمه است انسانی که شایسته و بایسته از زندگی مبارکش سخن نرفته است، مگر به بهانه‌هایی از این دست که ما داریم، عبور از ایام تلخ شهادتش و مروری کوتاه بر فرازهای بی‌فرود زندگانیش و سیره عملی او در خانه و جامعه.
فاطمه (س) گرچه عمر کوتاهی دارد (به روایتی در سن هجده سالگی به شهادت میرسد و به روایتی در بیست و هشت سالگی) اما در همین عمر کوتاه در دو نقشی اساسی دختر بودن و مادر بودن به بهترین وجه ممکن با ایفای وظیفه‌اش می‌پردازد. (شهادت ایشان در 3 جمادی الثانی سال 11 هجری به علت صدمات وارده توسط قنفذ صورت گرفت و محل دفن مدینه)
از منظر فرزندی رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم
از این منظر، فاطمه علی رغم ضعف بنیه، همواره یار و یاور و مددکار پدر خویش است تا آنجا که پیامبر او را «ام ابیها» می نامد. اگر قبول کنیم که زهرا (س) پنج سال پیش از بعثت متولد شده است، به خاطر همین یاری و پرستاری از پدر است که تا سن هفده سالگی به خانه شوهر نمی‌رود، او نمی‌خواهد پدرش را تنهابگذارد. زیرا الویت حضور در کنار پدر و تسلای خاطر او در زمان رسالت آن حضرت را به خوبی درک کرده است. در این شرایط فاطمه (س) احساسات خود را نادیده گرفته فداکارانه نقش مادری پدر را علاوه بر دختری او می پذیرد و ایفا می کند، او می داند تا آنجا که ممکن است باید در خانه پدر پیامبرش بماند و به ایشان آرامش هدیه کند.
حضرت فاطمه (س) روزی می شنود که دشمنان کینه جوی، شکمبه شتری را بر سر پدرش افکنده و لباس او را آلوده ساخته اند. دوان دوان خود را به پدر می رساند و جامه اش را پاک می کند. فاطمه (س) همواره یار و مددکار پدرش در سخت ترین لحظات زندگی آن بزرگوار بوده است. در تبعیدگاه مخوف شعب ابی طالب و در سخترین شرایط یار و همراه پدر است. او نه تنها به خود اجازه شکوه نمی دهد که الگوی صبر و مقاومت است و آنگاه نیز دو واقعه جانگذار رحلت ابوطالب و خدیجه پیش می آید.
پیامبر بیش از پیش تنها می شود و مسئولیت فاطمه نوجوان بیشتر از گذشته دشوار و سخت، اما او استوار و سربلند می ایستد چرا که باید بزرگترین بانوی اسلام و الگوی زنان تاریخ باشد!
از پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله وسلم سوال شد آیا فاطمه سرور زنان این جهان است؟ فرمود: مریم دختر عمران، سرور زنان این جهان است. دخترم فاطمه سرور زنان تمام عالم، از اولین و آخرین خواهد بود.
مادر بودن و تعلیم و تربیت فاطمه (س):
فاطمه (س) تنها زن معصومی است که بعنوان حجت و اسوه برای مردم معرفی شده است. امام حسن عسگری علیه‌السلام درباره این بانوی نمونه اسلام می فرماید: «ما حجت خدا هستیم و فاطمه حجت خدا برماست.»
خانه علی علیه‌السلام و فاطمه (س) یک خانه عبادت است و معرفت و عشق و صفا. علی علیه‌السلام نمونه یک مرد کامل اسلامی و زهرا (س) نمونه یک بانوی کامل اسلامی است. در این خانه بحر امامت علی علیه‌السلام در کنار بحر عصمت فاطمه (س) قرار می گیرد و برزخی در آن میان، حدود یک زن و مرد مسلمان را نشان می دهد.
از مجموع روایاتی که در حالات فاطمه (س) وارده شده چنین استنباط می شود که آن حضرت همیشه کار خانه را بر کار خارج از آن مقدم می دانست و تا می توانست از خانه بیرون نمی رفت و بلکه خرسند بود و دوست داشت حتی المقدور محیط بیرون را نبیند و بامردان تماس نداشته باشد. (مصداق، جمله فاطمه (س) که بهترین زنان آنهایی هستند که هیچ مردی انها را نبیند و هیچ زنی نیز مردان را نبیند.)
در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمود: میان علی علیه‌السلام و فاطمه درباره تقسیم کارها بحث شد و برای حل این مشکل به نزد رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم رفتند و پیغمبر صلی‌الله علیه و آله وسلم اینگونه تقسیم کرد که هر کاری مربوط به داخل خانه است به عهده فاطمه (س) و کارهای خارج از خانه بعهده علی علیه‌السلام می باشد، فاطمه (س) بقدری از این تقسیم خوشحال شد که گفت: جز خدا کسی نمی داند تا چه اندازه من از این تقسیم خوشحال شدم که پدرم رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم کار مردان (یا کاری را که موجب تماس با مردان است) از عهده من برداشت. (2)
فاطمه (س) مادر حسنین علیه‌السلام و زینب و ام کلثوم است و آنها را در دامن خود تربیت کرده است. علی علیه‌السلام مرد کار و تلاش و مبارزه است، او مجال راحت ندارد که نشستن در خانه را بهانه استراحت سازد و از این رهگذر در پرورش کودکان خود مجدانه بکوشد، اما خیالش راحت است چرا که در خانه اش فاطمه (س) مادری می کند. آنهم چگونه مادری ، مادری که حسن‌اش را به نیکوترین وجه مرد صلح و صفا و سربلندی و صداقت و حسین‌اش را به عالی ترین شکل اهل عشق و خداپرستی و ظلم ستیزی و عدالت خواهی می پروراند و از زینت و ام کلثوم زنان مردساز و بزرگوار و ایثارگر و شجاع و فریادرس و فریادگر و صبور و بردبار می سازد.
فاطمه (س) نقشهای مادری و همسری را به بهترین وجه انجام داد و الگو ای شد برای تمام زنان جهان، همسری مدیر و مدبر و در سخت‌ترین شرایط زندگی خود در کنار و همراه علی علیه‌السلام است. زمانی که پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم از علی علیه‌السلام پرسیدند: زهرا را چگونه یافتی؟ پاسخ داد: بهترین کمک و یاور در راه اطاعت الهی.
علی علیه‌السلام و زهرا (س) آرامش را در کنار هم می جستند. به راستی اگر علی علیه‌السلام نبود، همسری در شأن فاطمه (س) یافت نمی شد این زن و شوهر فقیرند، ولی فقرشان اختیاری است نه اضطراری، زیرا تنها درآمد سالانه شان ازفدک بیش از 80 هزار دینار بود. اما تمام آن را در راه مردم صرف می کردند نه زندگی شخصی خودشان.
علی علیه‌السلام به وجود فاطمه (س) فخر می کرد و می فرمود: من به فاطمه (س) افتخار می کنم و به پدرش رسول خدا که فاطمه را به همسری من و مادر فرزندان من درآورده است.
روزی پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم به خانه فاطمه وارد شد. دید علی علیه‌السلام و فاطمه (س) سرگرم آسیاب کردن جو یا گندم هستند. خطاب به آنها فرمود: کدام خسته ترید؟ برخیزید من به جای شما آسیاب کنم. علی علیه‌السلام عرض کرد: فاطمه (س) از من خسته تر است. پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم فرمود: دخترم برخیز، آن گاه خود به جای او نشست و با علی علیه‌السلام سرگرم آسیاب کردن شد. (3)
دفاع حضرت فاطمه (س) از وجود مبارک امیرالمومنین علیه‌السلام دفاع از حریم ولایت بود که مهمترین رسالت خود را نشان دادند و نه تنها دفاع از همسر نبود، بلکه دفاع از شیعه و پیروی از رهبر و مقتدای خویش بود.
آری حضرت زهرا (س) وظیفه اش چنین ایجاب می کرد که از حریم ولایت دفاع کند، گرچه به کشتن و از دست دادن جان او انجامد.
مادری نمونه:
یک روز بلال دیرتر از وقت معمول به نماز صبح حاضر شد. رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم علت را جویا شد، عرض کرد: وقتی به مسجدی آمدم از منزل فاطمه عبور کردم دیدم مشغول آسیاب کردن است و بچه اش هم گریه می کند، عرض کردم: ای دختر پیامبر، یکی از کارهایت را به من واگذار تا شما را کمک کنم. فرمود: بچه‌داری از من بهتر ساخته است، اگر میل داری در آسیاب کردن کمک کن. من آسیاب را برعهده گرفتم، از این جهت دیرتر به مسجد آمدم. پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم فرود: به فاطمه (س) مهربانی کردی، خدا به حق به تو مهربانی خواهد کرد. در روایات آمده است که حضرت فاطمه(س) با فرزندانش بازی می کرد. در یکی از بازیها امام حسن علیه‌السلام را به هوا می انداخت بغل می کرد در آغوش می فشرد و غرق بوسه اش می کرد و برایش شعر می خواند.
عبادت و بندگی فاطمه (س)
از رسول خدا نقل شده : دخترم فاطمه در محراب عبادت می ایستد، در حالی که هفتاد هزار فرشته مقرب به وی سلام می کنند، و همانطور که فرشتگان مریم را مورد خطاب قرار می دادند او را نیز مورد خطاب قرار داده و می گویند: «ان الله اصطفاک و طهرک و اصطفاک علی نساء العالمین.» (5) همانا خداوند تو را برگزیده و پاکیزه گردانید و در میان زنان جهان تو را برتری داد. (6) سیده النساء بودن آن حضرت چنان مشهور و معروف بود که هیچ مسلمانی توانایی انکار آن را نداشت، از این رو امامان معصوم علیه‌السلام و پیروان آنها، در موارد گوناگون از این موضوع بهره می جستند و از آن برای اثبات حقانیت اهل بیت علیه‌السلام استفاده می کردند و مخالفان هم توانایی انکار آنرا نداشتند. «تمام حرکات و سکنات حضرت فاطمه (س) در محضر خداوند عبادت بوده است، او در سراسر عصر پربرکت خود جز آنچه پسندیده خدا بود انجام نداد و جز آنچه زمانی حق بود نگفت، یکی از گنجینه های ولایت. مصحف حضرت فاطمه (س) است که از جمله فضایل و امتیازات خاص ایشان به شمار می رود. مصحف از جمع صحیفه به معنای نوشته شده آمده است مصحف کتابی عظیم است که شامل اخبار و اطلاعاتی از آینده و جهان تا روز قیامت می باشد. از امام صادق علیه‌السلام پرسیدند که مصحف چیست؟ فرمودند: «مصحف کتابی است که بواسطه پیک وحی (جبرائیل) به فاطمه داده می شد و حضرت امیر علیه‌السلام آن را نوشته محتوایش در مورد اخبار غیبی و سرنوشت فرزندان فاطمه است و اتفاقاتی که پادشاهان و امرا در دنیا انجام می دهند. این کتاب از نظر حجم، 3 برابر قرآن است ولی چیزی درباره قرآن و یا احکام حلال و حرام ندارد، بلکه آینده تاریخ را تا روز رستاخیز ترسیم کرده است.» ابوبصیر از امام صادق علیه‌السلام در مورد مصحف حضرت فاطمه سوال نمود، آن حضرت در جواب او فرمودند: مصحف فاطمه (س) سه برابر قرآن موجود است ولکن در یک حرف نیز مشابهت ندارد.
در مصحف فاطمه (س) چیزی از حلال و حرام نیست؛ ولی حوادث و اتفاقات روزگار در آن آمده است. (8) و این مصحف بعد از رحلت رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله وسلم بوده است. از امام صادق علیه‌السلام روایت شده است که می فرمایند: در مصحف فاطمه چیزی از آیات قرآن نیست؛ زیرا آن مصحفی است که بعد از فوت پدرش به او داده شده است. (9)
عبادت زهرا (س) تنها مختص به خود نبود، بلکه آموزش و بندگی او شامل خانواده اش می شد. در روایتی امیرمومنان علی علیه‌السلام فرمودند: شب قدر را در دهه آخر ماه مبارک رمضان بجویید. چون دهه آخر ماه رمضان فرا می رسید، پیامبر بستر را نمی‌گسترد و کمر همت را برای عبادت می بست و چون شب بیست و سوم فرا می رسید، خانواده اش را بیدار می کرد و (هرگاه خوابش می گرفت) به صورتشان آب می پاشید و زهرا (س) در این شب نمی گذاشت هیچ یک از افراد خانواده اش به خواب روند و آنان را با خوراندن غذای کمتر برای این شب زنده داری آماده می کرد.
تشویق به دانش آموزی
امام حسن مجتبی علیه‌السلام هفت ساله بود که در جلسات رسول خدا شرکت می جست و آنچه را از وحی بیان می کرد به خاطر می‌سپرد آنگاه به حضور مادر می آمد و آنچه را به خاطر سپرده بود برای مادر بازگو می نمود. چون امیرالمومنین علیه‌السلام به خانه می آمد می دید فاطمه از آنچه امروز به پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم وحی شده است و آن را در مسجد بازگفته است باخبر است. شگفت زده می پرسید: از کجا این مطلب را می دانستی، با اینکه در جلسات رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم حضور نداشتی؟ فاطمه زهرا (س) می فرمود: حسن برایم نقل می کند.
آماده سازی برای جهاد
آن گاه که همه راههای مبارزه را بروی فاطمه (س) بستند او با مبارزه منفی با اظهار ناراحتی از وضعیت موجود به بهترین وجه پرده تزویر حکومت غاصبانه را درید و نارضایتی خاندان پیامبر را بارها اعلام نمود. در این مبارزه نیز کودکان خود را به همراه می برد.
فاطمه (س) برای اعتراض به غضب فدک، این ارث خانوادگی و به حق خود، و آشکار ساختن چهره سلطه غاصبانه حکومت به مسجد رفت و با خطبه ای شگفت به دفاع از حق خویشتن و حق ولایت پرداخت، آنگونه که همه حاضران را به گریه واداشت. و عجب اینکه دختر خود زینب را به همراه برد و آن هنگام خطبه را به تمام و کمال بر آیندگان ضبط کرده و نقل فرمود.
نتیجه:
سخن گفتن از فضایل، تربیت و ... که در سیره معصومین علیه‌السلام می توان شناخت و از آنها بعنوان الگو پیروی کرد، هرچند ما را به راه و روش زندگی آن عزیزان آشنا می‌کند، ولی سخت است و دشوار برای کسانیکه بخواهند همانند آن بزرگواران زندگی کنند. براستی که هرکس زهرای اطهر (س) را بشناسد، شب قدر را شناخته است. و به فرموده قرآن حکیم: همانا کوثر را به تو اعطا کرده ایم پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن. سوره مبارکه کوثر/12
رسول گرامی اسلام می فرمایند: محبت فاطمه (س) درصدمورد پرمخاطره سود می بخشد که آسانترین آنها دم مرگ، قبر، محشر، صراط و به هنگام حساب و کتاب است.
امیرالمومنین علی علیه‌السلام نیز می فرمایند: خدای عز و جل غضب می کند به غضب فاطمه و خشنود می شود به خشنودی فاطمه. در کلامی حضرت می فرمایند: وقتی به خانه آمدم و به زهرا نگاه می کردم تمام رنج و اندوهم برطرف می شد. (10)
حضرت زهرا (س) الگوای مناسب است برای تمام زنان و حضرت علی علیه‌السلام نیز الگویی برای مردان نگاهی به زندگانی ائمه علیه‌السلام بیانگر سلوک رفتار آن ها در زندگانی خود و جامعه می باشد.
فاطمه (س) در مدت کمی که در خانه علی علیه‌السلام زندگی کرد، دقیقه ای از این جهاد مقدس را از همسرداری غفلت نکرد، و وقتی این مطلب را در نظر بگیریم که زندگی زناشویی فاطمه که توام با بچه داری هم بود با سخت‌ترین دوران تاریخ اسلام و مسلمین شروع شد به عظمت زهرای مرضیه (س) و جهادی که در این راه انجام داد بخوبی پی خواهیم برد.
اسلام تازه به مدینه آمده بود و خاندان پیغمبر صلی‌الله علیه و آله وسلم از جمله علی علیه‌السلام و فاطمه (س) از جمله زنان و مردان مهاجری بودند که از مکه به مدینه هجرت کرده و خانه و ملک و کسب و کار معینی نداشتن که از طریق آن امرار معاش کنند و آسایش و امنیتی نیز نداشتند. و برای مبارزه با شرک و بت پرستی و پایه گذاری مرام توحید ناچار بودند هرروز به سویی بروند و با دشمنان سرسختی که از هرسو مسلمانان را احاطه کرده و می خواستند، این ندای مقدس را خاموش کنند بجنگند. مجاهد و سپهسالار جبهه ها علی علیه‌السلام بود و بانوی خانه و همسر نمونه زهرا (س). حضرت شان و مقام خود و خاندان خود را از قرآن گرفته و دستور و وحی خداوند، سوره کوثر و همینطور آیات سوره هل اتی ...
خود فاطمه (س) خود را چنین معرفی می نماید: هان ای مردم. من فاطمه ام، پدرم محمد است، در آغاز و فرجام سخنانم می گویم. هرگز سخن ناراست نگویم و هرگز راه خطا نپویم.
و در پایان این مقاله و سخن و نوشتار را با حدیثی از خود حضرت زهرای اطهر (س) به پایان می رسانیم.
«من اصعد الی الله عزوجل خالص عباده اهبط الله له افضل مصلحته.» هرکس عبادت پاک و خالص خود را به مقام رفیع خداوند فرستد، خداوند هم عالیترین مصلحت را برای او نازل خواهد نمود. (11)
پاورقی:
1- فرازهایی از زندگانی حضرت فاطمه زهرا و زینب کبری، حجه الاسلام سیدهاشم رسولی محلاتی.
2- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 43، ص 81
3- همان. ص 5
4- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 43، ص 286
5- سوره آل عمران/42
6- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 43، ص 24، حدیث
7- نگاهی به زندگانی حضرت زهرا، محمدمهدی اشتهاردی
8- تحلیل سیره فاطمه زهرا (س)، علی اکبر بابازاده
9- اصول کافی، ج 1، ص 239
10- نقل از مناقب خوارزمی، ص 256
11- فاطمه الزهرا، ص
مقاله:اعظم ترکی
مأخذ:سامانه اینترنتی سازمان تبلیغات اسلامی
حضرت فاطمه (س) سرچشمه رحمت الهی و دردانه آفرینش و جان پیامبر (ص) است آنچنان که پیامبر (ص) بارها به جان او سوگند می خورد و او را بسیار عزیز و گرامی می دارد و برایش همتایی نمی یابد.
شهادت حضرت زهرا (س) تسلیت عرض می نمایم ,انشاء الله که همه ما او را الگوی زندگی خود قرار دهیم و در قیامت مورد شفاعت ایشان قرار گیریم.
آمین یا رب العالمین